7 03 2024
Kalemini bir ömür boyu iktisat, siyaset, felsefe ve bir ölçüde de olsa matematiğin çeşitli kesişim kümelerinin etrafında oynatan Karl Marx’ın 1844 El Yazmaları’ndaki şu ifadesi çarpıcıdır: “Doğa bilimleri zamanla insan bilimlerini de kapsamına alacak ve aynı şekilde insan bilimi doğa bilimini içerecektir. Bir tek bilim olacaktır” (2016: 120).Marx’tan tam 366 yıl önce doğan Leonardo da […]
8 11 2023
Leonard Shlain Leonardo’nun Beyni’nde (2020: 23-33) her yıl tek bir madalya veren Nobel Ödül Komitesi’nin üyesi olduğumuzu varsaymamızı ve ödülün sadece en sıra dışı sanat eserini yaratana değil de, aynı zamanda bilme de en olağanüstü katkı sağlamış birine verilecek olmasını düşünmemizi ister. Üstelik yarışmanın bütün çağdaş ve tarihsel kişilerin yanı sıra doğru biyografik kayıtların tutulmaya […]
16 08 2023
Kaos sözcüğü ilk kez teknik olarak 1975 yılında matematik sistemlerdeki düzensiz davranışları tanımlamak amacıyla Tien-Yien Li ve James Yorke tarafından kullanılmıştır (Feldman, 2014 ve Ruelle, 1996). Aynı yıl Benoit Mandelbrot’un doğal nesnelerin kendilerini tekrarlayan özelliklerinden söz etmesiyle gerek kaos gerekse onun bir çeşit görseli olan fraktallar doğal ve sosyal bilimlerin önemli bir parçası haline gelmiştir. […]
19 06 2023
John Donne’a göre “Hiç kimse ada değildir, kendi başına bütün de değildir; herkes kıtanın bir kısmı, okyanusun bir parçasıdır. Bir parça toprağı deniz alıp götürse, bir burun nasıl küçülür, bir dostunun kalesi ya da senin kalen nasıl küçülürse Avrupa’da öyle küçülür. Herhangi bir insanın ölümüyle eksilirim ben, çünkü insanlığı bir parçasıyım” (Donne, 2011: 109). “İki […]
1 05 2023
Zaman üzerine yazmakta olduğum kitabımın bölümlerinden birinin adı William Morris’in Hiçbir Yerden Haberler adlı romanından esinlendiğim Hiçbir Zamandan Haberler. Metinde daha önce kısmen paylaştığım gibi fizikteki blok-evrenden, Kurt Vonnegut’un Beş Mezbaha’da sözünü ettiği Trafalmodere’lulardan, McTaggart’ın zamanı yok varsaymasından, her şeyi bilen Laplace Şeytanı’ndan vb. bahsediyorum. Metni yeniden okurken internette bir gezinti yaptım ve Portsmouth Üniversitesi’nden […]
12 03 2023
Prokrustes’in Yatağı Yunan mitolojisinde Polypemon ya da Damastes olarak da bilinen Prokrustes, Eleusis yakınlarında yaşayan ve sonunda Attikalı kahraman Theseus tarafından öldürülen bir hayduttur. Efsaneye göre Prokrustes’in biri büyük diğeri küçük iki demir yatağı varmış. Kurbanlarını bu yataklara yatırır, boyu yataktan kısa olanların bacaklarını çeke çeke uzatır, uzun olanların bacaklarını ise yatağa sığmaları için kesermiş. […]
10 01 2023
Çocukluk sevdam Dostoyevski benim için daima 1 numaradır! Proust, Joyce, Woolf, Faulkner, Borges ve Nabokov’a bayılırım. Karenina’ın yaratıcısı Tolstoy ile St. Petersburg’un yaratıcısı Beliy’i hiç unutmam, Gogol ise aklımdan çakmaz. Nasıl çıksın ki, herkes onun paltosundan çıkmadı mı? Peki Çehov’a ne demeli? Suçlu Kim? Herzen mi yoksa? Aaa, kapıyı çarparak geçen Mann’ın Büyülü Dağı’nın Frau […]
9 12 2022
Fizikçi ve tarihçi Arthur I. Miller’e göre kuantum dünyasının şaşırtıcı özelliklerini açıklamakta zorlanan Niels Bohr, dalga/parçacık ikiliğini açıklamak için Çin düşüncesindeki yin yang dışında kübizmden de ilham alır. Kübist sanatçı Jean Metzinger’in de bir tablosuna sahip olan Bohr’un sorduğu soru, tıpkı kuantum olaylarında olduğu gibi bir nesnenin kendini aynı anda farklı biçimlerde (dalga/parçacık) nasıl gösterebildiği […]
11 11 2022
Borges’le Gizemli Bir Yolculuk, bir yanıyla “Borges’i Anlama Kılavuzu”. Jorge Luis Borges’i her anlamda anlamaya çalışmanın sonucu ortaya çıkan bu çalışma araştırma/inceleme türünün de yetkin örneklerinden. “Bir cümlesinde bile farklı âlemlere dalabilen Borges’in yaşam öyküsü de yazdığı öyküler de benzersizdir.” diyerek başlıyor söze Mustafa Bülent Gündoğmuş. Büyük emek ürünü olan Borges’le Gizemli Bir Yolculuk, edebiyatın ustasına bir saygı […]
30 10 2022
Karmaşıklıkta beliren dünya bir bütündür ve bütün parçalarının toplamından daha fazla bir şeydir. Örneğin şekerin tadı kendisini oluşturan karbon, hidrojen ve oksijen atomlarında yoktur ya da suyun ıslaklığına onu oluşturan hidrojen ve oksijen atomlarında rastlamayız. Daha da basitleştirirsem, Fransız bir arkadaşımın mucizevi olarak nitelediği ve doymak bilmeden yediği menemenin lezzetini, bu müstesna yemeği oluşturan domates, […]
Theme created by thememotive.com. Powered by WordPress.org.