1 04 2018
bulentgundogmus | Bilim |
Jorge Luis Borges hakkında yazarken, üstadın Borges ve Ben ile Öteki adlı öykülerini analiz etmeye kalktığımda, kendimi, kuantum fiziğinin atom altı parçacıkların hem parçacık hem de dalga fonksiyonu gösterdiği dalga / parçacık düalitesinde buluverdim. Bu da beni kütüphanemdeki kaos, karmaşıklık ve kuantum fiziğiyle ilgili kitaplarımı incelemeye yönlendirdi. Aşağıda, ilgili okurlarıma yardımcı olur düşüncesiyle, bu kitaplardan […]
Abrams, Al-Khalili, Bartusiak, Blomquist, Bohr, Bricmont, Capra, Caroll, Connolly, Cramer, Crease ve Goldhaber, Davies, De Landa, Deacon, Einstein, Feldman, Feynman, Ford, Friitzsch, Galison, Gleick, Goldberg, Gribbin, Hacking, Hawking, Heisenberg, Hofstadter, Holland, Hooft, Kauffman, Khun, Krauss, Laszlo, Laughlin, Lovelock, Luigi, Macfadden, Mandelbrot, Marshall, Maturana, Meadows, Mitchell, Monod, Morin, Omnés, Penrose, Pesic, Planck, Popper, Potter, Prigogine, Rifkin, Ruelle, Sardar, Schrödinger, Schroeder, Seife, Sokal, Steinhardt, Stenger, Turok, Urry, Varela, Vignale, Waldrop, Wallerstein, Weinberg, Wiggins, Wyn, Yalçın, Zohar
14 03 2018
bulentgundogmus | Güncel, Öykü |
Borges’in Alçaklığın Evrensel Tarihi’ne Bin Bir Gece Masalları’ndan aldığı bir masal rüyanın nelere kadir olduğunu göstermesi bakımından hoştur (2010: 89-90). Masal bu ya, evvel zaman içinde Kahire’de Muhammed el – Magrıbî adında zengin ve cömert bir adam yaşarmış. Eli açık olan bu adam, gel zaman git zaman babaevi dışındaki tüm servetini kaybetmiş ve yaşamını devam […]
Alçaklığın Evrensel Tarihi, Bin Bir Gece Maslalları, Jorge Luis Borges
7 03 2018
bulentgundogmus | Deneme, Güncel |
Ünlü Fransız tarihçi Jacques le Goff Ortaçağ Batı Uygarlığı’nda (2017: 136-140) 10.-13. yüzyıllardaki Ortaçağ Batısı’nın somut simgesel gerçeğini anlatırken, çöllerin ortasındaki vahalardan oluşan Müslüman Doğu’nun negatif resmine benzeyen az çok verimli ekili düzlüklerle delinmiş fundalık ve ormanlardan oluşan büyük bir örtüden söz eder. Müslüman Doğu’da orman kıt, Hıristiyan Batı’da boldur; Doğu’da ağaç uygarlık, Batı’da yabanıllık […]
AVM, Batı, Doğu, Jacques le Goff, Müslüman Doğu, Orman, Ortaçağ, Ortaçağ Batısı, Robin Hood, Şişli Endüstri Meslek Lisesi, Türkiye, Yakınçağ
6 02 2018
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Deneme |
“Kişinin bir dünyadaki ikizinin burun kıvırdığı yoldan gittiği bir başka dünya da vardır. Her birine bir yerküre düşecek şekilde kişinin varoluşu ikiye ayrılır, sonra bir ikinci, bir üçüncü defa, binlerce defa yollar çatallanır” (Blanqui, 2015: 82). Hugh Everett’in Kaotik Çılgın Dünyası Kuantum mekaniğinin 1920’lerin sonlarında ve 1930’ların başlarında Niels Bohr ve Werner Heisenberg tarafından geliştirilen […]
1001 Gece Masalları, Atom Altı Varlıklar, Aykut Çelebi, bifurcation, Borges, çatallanma, Çoklu Dünyalar Kuramı, Crease ve Goldhaber, Dallanma, Döngüsel Zaman, Erwin Schrödinger, Ficciones, Friedric Cramer, Friedrich Nietzsche, Fritjof Capra, Geçmiş, Gelecek, Hugh Everett, Ilya Prigogine, Italo Calvino, kaos, Kennet Breacher, Kopenhag Yorumu, Kuantum fiziği, Kum Kitabı, Louis - Auguste Blanqui, Max Planck Enstitüsü, Newton, Paralel Evrenler, Parçacık ve Dalga Fonksiyonu, Pascal, Pascal Küresi, Platon, Pythagoras, Rodrigo Quion Quirago, Schopenhauer, Şimdi, Süperpozisyon, The Creation and P.H. Gosse, Wikipedia, Willis Barnstone, Yolları Çatallanan Bahçe, Zaman
25 01 2018
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Deneme |
Ian Hacking’e göre “Yirminci yüzyıl fiziğinin en belirleyici kavramsal olayı dünyanın deterministik – belirlenimci – olmadığının keşfidir. Uzun süre metafiziğin kalesi olan nedensellik devrilmiş ya da hiç olmazsa sarsılmıştır: Geçmiş gelecekte ne olacağını tam olarak belirleyemez….Şans için bir yer açılmıştı” (Hacking, 2005: 13). Bilindiği gibi determinizm – belirlenimcilik – uzun süredir temel bilimsel program olarak […]
Ağ metaforu, Albert Einstein, Alexander Pope, Atom Altı Varlıklar, Belirsizlik İlkesi, Biyoloji, Bütünsellik, Çevrebilim, Charles Darwin, Descartes, Dışlama İlkesi, Doğa Yasaları, düzen, Ekosistem, Elektrodinamik, Evrim kuramı, Fizik, Fritjof Capra, Gaia Kuramı, Görecelik Kuramı, Ian Hacking, Ilya Prigogine, Isaac Newton, James Clark Maxwell, James Gleick, kaos, karmaşıklık, Kartezyen Düşünce, Kesinlik, Kırılma Yasası, Klasik Fizik, Kuantum fiziği, Kütle Çekimi, Kütle Çekimi Yasası, Leonardo da Vinci, Makine metaforu, Matematik, Max Planck, Michael Faraday, Mutlak Mekan, Mutlak Zaman, Newton, Niels Bohr, Olasılık, Planck Sabiti, Sistem Düşüncesi, Termodinamiğin 1. Yasası, Termodinamiğin 2. Yasası, Werner Heisenberg, William Blake, Wolfgang o Goethe, Wolfgang Pauli
5 01 2018
bulentgundogmus | Deneme |
Immanuel Wallerstein, zamanın, kol saatimize bakarak her an ölçebildiğimiz için kesin göründüğünden başlayarak yaptığı bir değerlendirmenin sonunda, hepimizin şimdide yaşadığımızı, ama şimdiki zamanın ortaya çıktığı nanosaniye içinde ele geçirilemez biçimde yitip gittiğini ifade ederek, ondan (zamandan) daha belirsiz bir şey olmadığını ifade eder (2013: 7). Marc Bloch’da kendi sorar, kendi yanıtlar: “Gerçekten şimdiki zaman nedir? […]
"Bing Bang", An, Augustinus, belirsizlik, Geçmiş, Gelecek, Ilya Prigogine, Immanuel Wallerstein, Kararsızlık, Kesinlik, Marc Bloch, Nanosaniye, Şimdi, Sonsuzlık, Süre, Zaman, Zamanın Belirsizlikleri
10 12 2017
bulentgundogmus | Deneme |
Bu yazının omurgasını başka bazı kaynaklarla birlikte Jonah Lehrer’in Proust Bir Sinirbilimciydi kitabı oluşturmaktadır.[1] Önce Gertrude Stein’in o tuhaf eserinden bir alıntıyla başlamak istiyorum. A CARAFE, THAT IS A BLIND GLASS “A kind in glass and a cousin, spectacle and nothing strange a single hurt color and an arrangement in a system to pointing. All […]
Anlam, Bağlam, Braque, Dil, Gertrud Stein, Gramer, Henry James, James Joyce, Jonah Lehrer, kübizm, Marcel Prust, Matisse, Noam Chomsky, Oğuz Atay, Picasso, Tender Buttons, Ulysses, William James
5 12 2017
bulentgundogmus | Deneme |
Başlıktaki ifade 1937’de yazılmış popüler bir şarkının başlığı ve “kelimelerle anlatılamayacak kadar harika” anlamına geliyor.[1] Konuşmanın ne zaman ve nasıl icat edildiğini bilmiyoruz; lakin evcilleştirmenin besin arama ya da avcı – toplayıcı yaşam üzerine üstünlük kurmasıyla yazının ortaya çıktığından haberimiz var. Takriben M.Ö. 4500 yılına gelindiğinde Orta Doğu’da tarımsal işlemlere ve envanterlere dair kayıtlar ve […]
Dil, John Zerzan, Marlene Nourbese Philip, Michel Foucault
25 11 2017
bulentgundogmus | Bilim, Deneme, Güncel |
David Harvey kendine ait olan zaman-mekân sıkışması kavramındaki “sıkışma” ile kapitalizmin hayatımıza kazandırdığı hız artışını ve mekânsal engellerin dünya sanki üzerimize çökecekmişçesine aşılmasını ifade eder (Harvey, 1997: 270). 1846-47 yıllarında İngiltere’de başlayarak o dönemdeki kapitalist dünyanın tümünü eşzamanlı olarak saran ekonomik kriz (kapitalist aşırı birikim krizi) ve 1848’de tüm Avrupa’da patlak veren devrimler olayların mekânsal […]
"Emek, 1848 Devrimleri, Arap Baharı, Artı değer, David Harvey, Değer, Değişim Değeri, Descartes, Doğrusal zaman, Döngüsel Zaman, Einstein, Emeğin üretkenliği, Emeğin yeniden üretimi, Emeğin yoğunluğu, Emek değer, Emek gücü, Emek-Zaman, Eşzamanlılık, Gelecek, Gezi Parkı Direnişi, Göreli artı değer, Göreli mekân- zaman, Göreli Zaman, Grundrisse, İlişkisel mekân - zaman, İlişkisel Zaman, Kapital, Karşı-değer, kelebek etkisi, Kullanım Değeri, Marx, mekan, Mutlak artı değer, Mutlak mekân - zaman, Mutlak Zaman, Neils Bohr, Newton, Öklid Geometrisi, Organik zaman, Sarmal zaman, Sermaye, Sermaye Birikimi, Sermayenin Değerlenmesi, Sermayenin devir hızı, Sermayenin Gerçekleşmesi, Sermayenin yeniden üretimi, Şimdi, Somut emek, Soyut emek, Zaman, Zaman Mekan Sıkışması, Zamanın fethi, Zamansallık
9 11 2017
bulentgundogmus | Deneme |
Borges 1980 yılında MIT’de yaptığı bir söyleşide, dinleyicilerden fizikçi Kennet Breacher, üstada, karmaşıklıkla ilgili uzun bir açıklama yaparak dünya görüşünü sorar. Breacher’in uzun açıklaması, fizikçilerin karmaşık olaylar dünyasını birkaç ilkeye indirgemek, Borges’inki ise tam tersine, evrenin muazzam karmaşıklığını kanıtlamaya çalışarak fizikçilerin karmaşıklığı çözme çabalarını boşa çıkarmak olduğu şeklindedir. Borges dünya görüşünü şöyle açıklar: “Bence dünya […]
Alef, Barnstone, Geçmiş, Gelecek, Jorge Luis Borges, kaos, karmaşıklık, Kum Kitabı, Öteki, Rüya, Şimdi, Sonsuzluk, Zaman