30 09 2020
1998 Nobel Fizik Ödülü sahibi Robert B. Laughlin’e göre bilim artık İndirgemecilik Çağı’ndan Belirme Çağı’na, yani olayların temel nedenlerine yönelik olarak yapılan araştırmaların, parçaların davranışından toplu olanın davranışına kaymış olduğu şeklindedir (2015: 240). Ian Marshall ve Danah Zohar’a göre ise “Bir cisim ya da karmaşık sistem, parçalarının özellikleriyle açıklanamadığı ve tanımlanamadığı ya da bu özelliklere […]
20 08 2020
“İki Kültür” kavramını, 1959 yılında Cambridge Üniversitesi’nde verdiği bir konferans nedeniyle, eğitimini Cambridge’deki Chirst’s College’de kimya doktorası ile tamamlayan, Lord Rutherford tarafından yönetilen ünlü Cavendish Laboratuvarı’nda çalışıp bitirdiği okulda öğretim üyesi olan, önce Sir sonra Lord Charles Percy Snow’a, kısaca C.P. Snow’a, borçluyuz. Araştırmacı bir bilim insanı olması, kamu ve özel sektördeki üst düzey yöneticiliği, […]
26 07 2020
Şimdiki Zaman Tarihsel Evrimin Tümünden Beslenir MÖ 3000 yıllarında Mısırlı yazman Kakheperreseneb daha önce konuşulmamış bir dilde, eski insanlar tarafından daha önce kullanılmamış kelimelerle kurulmamış bir cümleyi yazmanın imkânsız olduğunu söyler. On birinci yüzyılda Sanskrit epik şiiri Katha sarit sagara ya da Oceans of the Streams of Story’de Tanrı Şiva’nın aşığı Parvati, Şiva’ya kendisine daha […]
15 06 2020
Zamanda hep geriye bakarız. Bir buçuk metre uzaklıktaki bir insana baktığımızda onu olduğu haliyle değil, saniyenin beş milyarda biri saniye önceki haliyle görürüz. Çünkü ışığın bir buçuk metre seyahat etmesi bu kadar sürer. Aya baktığımızda, onun 1,3 saniye önceki halini görürüz. Dünyadan uzaklığı 149.597. 871 km olan güneşe baktığımızda ise onun 8,3 dakika önceki halini […]
21 03 2020
“…insanlık tarihi sanki her şey insanlığın nihai hedefi olarak uygar toplumları işaret ediyormuş gibi, düz bir çizgi doğrultusunda ilerlememiştir. Tam tersine, her çatallanmada farklı kararlı haller mümkün olmuştur; bu haller gerçeklik kazandıklarında da bir arada ve birbirleriyle etkileşim içinde bulunmuşlardır.” Manuel de Landa, Çizgisel Olmayan Tarih Aşağıdaki şekil Ervin Laszlo’nun The Chaos Point, The […]
3 02 2020
Chris Anderson’a göre günümüzde bütün modelleri gereksiz kılacak muazzam bir veri bolluğu söz konusu. Bütün mesele veriler arasındaki bağlantıları ortaya çıkararak belli örüntüler elde etmek. Anderson daha da ileriye giderek dilbilim, sosyoloji, psikoloji, ontoloji ve insan davranışlarına dair tüm teorileri tek etmemizi söylüyor. Ona göre elimizde yeterli veri olduğunda, yani rakamlarla her şeyi açıklamak mümkün […]
5 08 2019
Bu yazı Dr. Gözde Mert ile ortaklaşa yazdığımız ve 22. 09.2019 tarihinde Journal of Social and Humanities Science Research’de yayınlanan Örgüt Çalışanlarında Kuantum Organizasyon Algısının Araştırılması adlı makalenin teorik kısmını teşkil etmektedir. Makalenin tamamına erişmek isteyen http://www.jshsr.org/Makaleler/1871973871_03_2019_6-39.ID1276.%20MERT&G%c3%9cNDO%c4%9eMU%c5%9e-%201734-1757.pdf linkini tıklayabilir. Sınırsız, karmaşık ve dinamik bir özellik taşıyan yirmi birinci yüzyılın sorunları, aralarında sayısız bağlantıların bulunduğu […]
14 07 2019
Karl Marx, kapitalizmin hareket yasalarını çıkarmaya çalıştığı eserlerinde – ki, başlıcaları, Grundrisse, Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı ve Kapital’dir – kullandığı diyalektik yöntemle harikalar yaratır. Üç ciltlik başyapıtı Kapital kapitalist ekonominin temel hücresi olan meta ile başlar. İlk cümle şudur: “Kapitalist üretim tazının egemen olduğu toplumların zenginliği, ‘muazzam bir meta yığını’ olarak görünür; bunun basit biçimi […]
8 07 2019
Asla unutmayacağım anılarımdan biri, henüz ilkokuldayken, bir yaz gecesi gittiğim tütün tarlasında, uykum geldiği için at arabasının üstüne çıkıp yorganın altına girdikten sonra gökyüzündeki yıldızların dansını seyrederek uykuya dalmamdı. Dedemin kullandığı at arabasında, babaannem, annem, halam ve ben beş kişiydik. Gecenin karanlığını delerek geçtiğimiz tozlu yolar arabanın tekerleklerinin sesini kıstığı için hayalet misali yol alıyor, […]
16 05 2019
Bir süre önce paylaştığım kaos, karmaşıklık ve kuantum kapsamındaki kaynakçaya kozmolojiyi de ekledim. Aslında, yukarıda andığım dört konudan her biri başlı başına birer disiplin, hatta her biri kendi içinde dallanıp budaklanıyor. Ancak benim derdim, disiplinlerarası bir kaynakça oluşturmak olduğu için bu yolu seçtim. Nihai amacım ise doğa bilimleriyle beşeri bilimleri birleştirmeye çalışarak toplumu daha iyi […]