Bilim
17 02 2021
bulentgundogmus | Bilim, Deneme, Güncel |
Perry Anderson Postmodernitenin Kökenleri’nde şöyle yazar: “Geçmişin nesneleri elimizin altında, istediğimiz an dokunabileceğimiz, kullanabileceğimiz uzaklıktadır; oysa postmodern şimdide, onlarla aramızda elektronik engel vardır: Bugün bizler, resim tararız, internette dolaşırız, görüntüyü dijitalleştiririz-hepsi de kaçınılmaz olarak, seyir kültürüne hükmeden oligopolilerin dolayımından geçen işlemlerdir” (Anderson, 2002: 147). İş, insanların hayatlarının çekirdeğidir ve öngörülebilir gelecekte böyle olmaya devam edecektir. […]
akışkan modernite, akışkanlık, Alvin Toffler, An, ânın tiranlığı, Artık değer, artık emek, boş zaman, burada, burjuvazi, çalışma, David Harvey, E.P. Thompson, ekonomik kriz, emek, Emek-Zaman, enformasyon teknolojileri, esnek brikim, Esnek Uzmanlaşma, esneklik, Eşzamanlılık, Fordizm, Franklin, gerekli emek, göreli artık değer, Grundrisse, gün, hız, iletişim, internet, iş, John Tomlinson, John Urry, Jonathan Crary, Kapital, Kapitalizm, kapitalizmin ruhu, Karl Marx, Karmaşık bağlantılılık, Kennedy, Kevin Robins, Kitle Üretimi, korona, küçük deste üretimi, Manuel Castells, Max Weber, mekan, mekanın zaman tarafından yok edilmesi, meta mübadelesi, modernizm, mutlak artık değer, orada, Paul Virilio, Perry Anderson, postmodernizm, prosumer, Richard Sennett, saat-zaman, Şimdi, sonsuz, Sonsuzluk, Stephen Kern, tüketim, üretim, Vakit Nakittir, verimlilik, Zaman, Zaman Mekan Sıkışması, zamansız zaman, Zygmunt Bauman
1 02 2021
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
John Holland’a göre karmaşık bir sistem için verilebilecek en iyi örnek tropik bir yağmur ormanıdır. Çünkü yağmur ormanları neredeyse sonsuz bir çeşitlilikte türlere ev sahipliği yaparlar: İnsan aynı türden ikinci bir ağaç görmeden yüzlerce adım atabilir, tek bir ağaçsa birbirinden farklı binlerce tür böcek barındırıyor olabilir. Bu türler arasındaki etkileşimler, örneğin asker karıncaların önlerine çıkan […]
Autopoiesis, bağışıklık sistemi, balance, başlangıç durumuna hassas bağlılık, belirme, bifurcation, Black Swan, Butterfly Effect, Capra, çatallanma, chaos, chaotic behavior, complex adaptive systems, complexity, denge, emerge, fat tail, feedback, Feldman, fractal, Fraktal, Franks, geribildirim, Gribbin, Holland, kaos, Karmaşık Uyarlanan Sistemler, karmaşıklık, Kauffman, kelebek etksi, kendi kendine düzenlenme, kendi kendini düzenleme, kendi kendini var etme, kolektif akıl, küçük değişiklikler büyük fark yaratır, Mandelbrot, Maturana ve Varela, Mitchell, Self-organization, self-similarity, sensitive dependence on initial condition, şişman kuyruk, sistem, siyah kuğu, süper organizma, Taleb
3 01 2021
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
Sicim kuramının kâşiflerinden, öğrenciliğinde sıhhi tesisatçılık yapan fizikçi Leonard Susskind’in şu sözlerinden bir kitap yazılabilir: “James Joyce ‘Bay Mark’a üç kuark’ demiştir. Gell-Mann’sa ‘protona üç kuark, nötrona üç kuark ve mezona bir kuark ve bir karşı-kuark çifti’ demiştir. Yüksek enerji fiziğindeki terimlerin büyük bir bölümü sözcükler konusunda saplantılı olan Gell-Mann tarafından önerilmiştir: ‘kuark’, ‘acayip’, ‘kuantum […]
anti-kuark, atom altı, D.Zohar, elektron, Finnegan Uyanması, Finnegan Wake, Fizik, Frank Close, Fritjof Capra, Fuat Sevimay, Gavin Hesketh, George Cowan, hadron, I. Marshall, James Joyce, Jeff Forshaw, Karmaşılık, kuantum, kuark, kwork, Leonard Susskind, Maddenin yapıtaşı, mezon, Murray Gell-Mann, nötron, proton, quark, Richard Ellmann, Richard Feynman, Santa Fe Institute, Sekiz Katlı Yol, Standart model, Stuart Kauffman, Temel parçacık, Umberto Eco, Victor Stenger, Wolfgang Rössler
28 12 2020
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
Mircea Eliade Mitler, Rüyalar ve Gizemler’de şöyle yazar: “Mit (ilkel ve arkaik toplumlarda), kutsal bir tarihi, diğer bir deyişle, başlangıcın kutsal zamanında (‘O zamanda’), Büyük Zaman’ın şafağında gerçekleşen insanüstü bir vahyi anlatır… Başka bir deyişle, bir mit Zaman’ın başlangıcında vuku bulan şeyin doğru bir tarihidir ve insan davranışı için bir model oluşturur. Arkaik toplumun insanı, […]
1789, 1917, 1923, Big Bang, Büyük Patlama, Büyük Zaman, dünyevi, Epifani, Ermeni, geleneksel toplum, Hicret, Hinduizm, Hristiyan, İsa, İslam, Kolektif düşünce, kutsal zaman, Medine, Mekke, Mircea Eliade, MIT, modern toplum, Muhammed, Müslüman, Noel, Planck Zamanı, Ratatuy, Roş Aşana
2 12 2020
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
Leonardo da Vinci’yı anlamak konusundaki merakımı gidermeye devam ediyorum. Einstein ve Steve Jobs’un biyografisini yazan Walter Isaacson’un kitabı (2019: 519-524) bu konuda ilginç bilgiler sağlıyor. Dünyanın gelmiş geçmiş en meraklı insanlarından olan Leonardo da Vinci’den öğrendiklerimiz ve öğreneceklerimiz saymakla bitmez. Isaacson’un bu dâhinin yaşamından çıkardığı dersleri bazı ekleme ve ufak tefek değişikliklerle özetlemeye çalışmak istiyorum. […]
Albert Einstein, Arghiari Savaşı, Atomist, Azize Anna, Bütüncül, C.P. Snow, Deha, Fritjof Capra, Gizem, Gözlem, İki Kültür, Kayalıklar Bakiresi, Leonardo da Vinci, Mekanistik, Mona Lisa, Müneccim Kralların Tapınması, Sanat ve Bilim, sistem, Steve Jobs, Walter Isaacson, Yaratıcılık
30 09 2020
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
1998 Nobel Fizik Ödülü sahibi Robert B. Laughlin’e göre bilim artık İndirgemecilik Çağı’ndan Belirme Çağı’na, yani olayların temel nedenlerine yönelik olarak yapılan araştırmaların, parçaların davranışından toplu olanın davranışına kaymış olduğu şeklindedir (2015: 240). Ian Marshall ve Danah Zohar’a göre ise “Bir cisim ya da karmaşık sistem, parçalarının özellikleriyle açıklanamadığı ve tanımlanamadığı ya da bu özelliklere […]
belirme, belirsizlik, Gezi Parkı Direnişi, karmaşıklık, Kendi Kendine Örgütlenme, kuantum, Marshall, Robert B. Laughlin, Sean Carroll, Sistemik Düşünce, Vincent van Gogh, Yıldızlı Gece, Zohar
20 08 2020
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Deneme |
“İki Kültür” kavramını, 1959 yılında Cambridge Üniversitesi’nde verdiği bir konferans nedeniyle, eğitimini Cambridge’deki Chirst’s College’de kimya doktorası ile tamamlayan, Lord Rutherford tarafından yönetilen ünlü Cavendish Laboratuvarı’nda çalışıp bitirdiği okulda öğretim üyesi olan, önce Sir sonra Lord Charles Percy Snow’a, kısaca C.P. Snow’a, borçluyuz. Araştırmacı bir bilim insanı olması, kamu ve özel sektördeki üst düzey yöneticiliği, […]
C.P. Snow, Clausius, Dickens, Dostoyevski, Eddington, Edebiyat, Einstein, entropi, Fizik, Fritjof Capra, Hilmi Tezgör, İki Kültür, James Gleick, Jeremy Rifkin, Kafka, Negentropi, Oğuz Atay, Rutherford, Schrödinger, Termodinamiğin ikinci yasası
26 07 2020
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Deneme |
Şimdiki Zaman Tarihsel Evrimin Tümünden Beslenir MÖ 3000 yıllarında Mısırlı yazman Kakheperreseneb daha önce konuşulmamış bir dilde, eski insanlar tarafından daha önce kullanılmamış kelimelerle kurulmamış bir cümleyi yazmanın imkânsız olduğunu söyler. On birinci yüzyılda Sanskrit epik şiiri Katha sarit sagara ya da Oceans of the Streams of Story’de Tanrı Şiva’nın aşığı Parvati, Şiva’ya kendisine daha […]
Braudel, Cezanne, Eco, Einstein, Eliade, Gleick, Homeros, Hook, Kakheperreseneb, Maxwell, McMahon, Newton, Parvati, Pope, Rollo May, Şiva, Yaratım
15 06 2020
bulentgundogmus | Bilim |
Zamanda hep geriye bakarız. Bir buçuk metre uzaklıktaki bir insana baktığımızda onu olduğu haliyle değil, saniyenin beş milyarda biri saniye önceki haliyle görürüz. Çünkü ışığın bir buçuk metre seyahat etmesi bu kadar sürer. Aya baktığımızda, onun 1,3 saniye önceki halini görürüz. Dünyadan uzaklığı 149.597. 871 km olan güneşe baktığımızda ise onun 8,3 dakika önceki halini […]
Ay, Büyük Patlama, evren, Galaksi, Geçmiş, Görelilik, Güneş, Işık Hızı, James Gleick, Joyce Oates, Neil Turok, Richard Feynman, Richard Muller, Roger Penrose, Şimdi, Uzay, uzayzaman, Zaman
21 03 2020
bulentgundogmus | Bilim |
“…insanlık tarihi sanki her şey insanlığın nihai hedefi olarak uygar toplumları işaret ediyormuş gibi, düz bir çizgi doğrultusunda ilerlememiştir. Tam tersine, her çatallanmada farklı kararlı haller mümkün olmuştur; bu haller gerçeklik kazandıklarında da bir arada ve birbirleriyle etkileşim içinde bulunmuşlardır.” Manuel de Landa, Çizgisel Olmayan Tarih Aşağıdaki şekil Ervin Laszlo’nun The Chaos Point, The […]
çatallanma, Çöküş, Dallanma, denge, Edgar Morin, entropi, Ervin Laszlo, F. Cramer, geribesleme, Koronavirüs, Kritik Kararsızlık, Manuel de Landa, Prigogine & Stengers