30 09 2020
1998 Nobel Fizik Ödülü sahibi Robert B. Laughlin’e göre bilim artık İndirgemecilik Çağı’ndan Belirme Çağı’na, yani olayların temel nedenlerine yönelik olarak yapılan araştırmaların, parçaların davranışından toplu olanın davranışına kaymış olduğu şeklindedir (2015: 240). Ian Marshall ve Danah Zohar’a göre ise “Bir cisim ya da karmaşık sistem, parçalarının özellikleriyle açıklanamadığı ve tanımlanamadığı ya da bu özelliklere […]
20 08 2020
“İki Kültür” kavramını, 1959 yılında Cambridge Üniversitesi’nde verdiği bir konferans nedeniyle, eğitimini Cambridge’deki Chirst’s College’de kimya doktorası ile tamamlayan, Lord Rutherford tarafından yönetilen ünlü Cavendish Laboratuvarı’nda çalışıp bitirdiği okulda öğretim üyesi olan, önce Sir sonra Lord Charles Percy Snow’a, kısaca C.P. Snow’a, borçluyuz. Araştırmacı bir bilim insanı olması, kamu ve özel sektördeki üst düzey yöneticiliği, […]
26 07 2020
Şimdiki Zaman Tarihsel Evrimin Tümünden Beslenir MÖ 3000 yıllarında Mısırlı yazman Kakheperreseneb daha önce konuşulmamış bir dilde, eski insanlar tarafından daha önce kullanılmamış kelimelerle kurulmamış bir cümleyi yazmanın imkânsız olduğunu söyler. On birinci yüzyılda Sanskrit epik şiiri Katha sarit sagara ya da Oceans of the Streams of Story’de Tanrı Şiva’nın aşığı Parvati, Şiva’ya kendisine daha […]
1 07 2020
Kapitalistleşme süreci, başka sonuçlarının yanı sıra, 1850’lerden sonra ulaştırma ve haberleşme olanaklarının metastas yaparcasına yayılmasına neden olmuştur. Karl Marx bu süreci “mekânın zaman tarafından yok edilmesi” ifadesiyle tanımlar. Marx’tan yaklaşık bir buçuk asır sonra, David Harvey, “zaman-mekân sıkışması” şeklinde kavramsallaştırdığı bu fenomeni, kapitalizmin hayatımıza kazandırdığı hız artışının ve mekânsal engellerin dünya sanki üzerimize çökecekmişçesine aşılması […]
15 06 2020
Zamanda hep geriye bakarız. Bir buçuk metre uzaklıktaki bir insana baktığımızda onu olduğu haliyle değil, saniyenin beş milyarda biri saniye önceki haliyle görürüz. Çünkü ışığın bir buçuk metre seyahat etmesi bu kadar sürer. Aya baktığımızda, onun 1,3 saniye önceki halini görürüz. Dünyadan uzaklığı 149.597. 871 km olan güneşe baktığımızda ise onun 8,3 dakika önceki halini […]
1 06 2020
Kıpkırmızı bir geceydi. Herkes endişeli bir telaş içinde oradan oraya koşuşturuyordu. Dedem, hiçbir şey yapamamanın verdiği çaresizlik içinde yüzünde çok üzgün bir ifadeyle sobanın yanında ayakta duruyor, “Allahım sen bize yardım et. Cahit’ime bir şey olmasın” diye dua ederken sağa sola sallanıyordu. Babaannem ise bir yandan elindeki makası, divanın üzerinde yatmış gözlerini tavana dikmiş vaziyette […]
8 05 2020
Yerdeki çalı çırpının top olup yuvarlana yuvarlana oraya buraya uçuştuğu sokak terk edilmiş gibiydi. Ipıssız. Yürümeye devam ettik ve köşeyi dönerek başka bir sokağa girdik. Duvarlarını sesi zaman zaman ıslığa dönüşen güçlü bir rüzgârın yaladığı girdiğimiz bu sokaktaki kapısı aralanmış ilk evin bahçesinde bulunan mezarın başına çömelmiş yaşlı bir kadın çayını yudumluyordu. Yürümeye devam ettik. […]
2 05 2020
Derler ki, ömrümüzün yarısına ulaştığımızda çocukluk anılarımız yeniden canlanır. Çünkü yaşamımızla bütünleşmeden önce uzun süre bekleyen çocukluğumuz dile gelmek ister. Düş-kuran bu olanağı kaçırmak istemez ve sis perdesini aralayarak anılarına döner. Ama geçmişten şimdiye ulaşan bu anılar sadece olmuş oldukları zamana ait değildir artık; kozmik bir nitelik kazanmışlardır. Her insanın o kadar çok çocukluğu vardır […]
6 04 2020
Bir Amok koşucusu gibi küreselleşerek dönen dünyamızın tekerine Covid-19 kod adlı çıplak gözle görünmeyen bir mahluk çomak soktu ve ne gökyüzünde uçan bir uçak kaldı, ne de yeryüzünde sınırlarını kapatmayan bir ülke. Dünya, zınk diye durdu! Sermaye mekânın zaman tarafından yok edilmesine neden olmuştu; Covid-19 kod adlı mahluk ise mekanın zaman tarafından sabitlenmesine neden oldu. […]
21 03 2020
“…insanlık tarihi sanki her şey insanlığın nihai hedefi olarak uygar toplumları işaret ediyormuş gibi, düz bir çizgi doğrultusunda ilerlememiştir. Tam tersine, her çatallanmada farklı kararlı haller mümkün olmuştur; bu haller gerçeklik kazandıklarında da bir arada ve birbirleriyle etkileşim içinde bulunmuşlardır.” Manuel de Landa, Çizgisel Olmayan Tarih Aşağıdaki şekil Ervin Laszlo’nun The Chaos Point, The […]