4 09 2022
bulentgundogmus | Deneme, Genel, Güncel |
2014 yılındaki bir yazımda Norveç fiyortlarının, deprem büyüklüklerinin, şehirlerin gelişmesinin ve trafikteki sıkışıklıkların fraktal bir özellik gösterdiğini yazmıştım: http://bulentgundogmus.com/trafik-meselesi/. 1980’lerin ikinci yarısında kaosun eşiğindeki sistemlerin karmaşık davranışına merak saran Danimarka asıllı Amerikalı fizikçi Per Bak’ta bu konuları açıklamak için kavramsal bir çerçeve çizmeye çalışırken “kum yığını” diyebileceğimiz bir model geliştirir ve adını da “kendi kendini […]
başlangıç durumuna hassas bağlılık, çatallanma, denge, Fraktallaşma, Gribbin, kaos, kelebek etkisi, Kendi kendini düzenleyen kritiklik, Kritik eşik, kum yığını, Per Bak
6 08 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Pierre-Simon Laplace, Fransız Devrimi (1789) patlak verdiğinde, Académie des Sciences’taki meslektaşlarına da sık sık anımsattığı gibi kendisini Avrupa’nın en büyük matematik dehalarından biri olarak kabul ettirmişti. Cumhuriyete olan bağlılığını açıklamış olmasına rağmen, Napolyon iktidarı ele geçirince Bonapartizme döner ve Théorie Analytique des Probabilitiés adlı ünlü kitabını imparatora ithaf eder. Kralcı olduktan sonra marki yapılan, bir […]
başlangıç durumuna hassas bağlılık, Bensaid, Bergson, Blok-Evren, Carroll, Gleick, Gribbin, kaos, kelebek etkisi, Laplace, Mitchell, Poincaré, Zaman
4 07 2022
bulentgundogmus | Deneme |
“Işıldayan ayın göründüğü pencereye baktı ve şöyle dedi: ‘Ama şunu anlamıyorum… Nasıl sürekli gece yarısı oluyor burada, oysa çoktan sabah olmuş olmalıydı? ‘Bayram gecesini biraz uzatmak hoş bir şeydir’ dedi Woland.” Mihail Bulgakov, Üstat ile Margarita “Ayar istasyonları, saatleri durmuş hanımların ve beylerin saatlerinin ayarlarını düzeltmek için yol üstünde uğrayacakları küçük yerlerdi. Burada genç hanımlar, […]
A.H.Tanpınar, Bulgakov, E.A. Poe, Horvat Srecko, Zaman, Zapatistalar
2 06 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Hiçbir-Zamandan Bakış ya da Tralfamadore Perspektifi Fiilen evrenin dışında durmamız mümkün değildir. Evren daha büyük bir uzayda durup duran bir nesne değildir; uzay ve zaman olmak üzere var olan her şeyin toplamıdır. Bu nedenle dışında duran birisinin bakış açısından evrenin nasıl göründüğünü merak etmeyiz. Doğrusu, uzay-zamanın tümünü tek varlık olarak kavramaya çalışırız. Sean Carroll Zamanın […]
Ara-Zaman, Balzac, Blok-Evren, Budha, David Harvey, Deleuze, Dostoyevski, Eliade, Erwin Schrödinger, Eternalizm, Guattari, James Gleick, Kirillov, Ksana, Kurt Vonnegut, Lee Smolin, McTaggart, nunc fluens, Ölü Zaman, Sean Carroll, Statis, Tralfamadore, Umanişhadlar, Uzay, Yoga, Zaman, Zamanın dışına çıkmak
2 05 2022
bulentgundogmus | Genel |
Ünlü psikiyatr Carl Gustav Jung’a göre anne arketipinin çok sayıda tezahürü vardır. İyi ve kötü ana başlığı altında sınıflandırılan bu arketiplerin özellikleri “annelik” ile ilgilidir. Bu özelliklerden iyilik timsali bazılarını, dişinin sihirli otoritesi; aklın çok ötesinde bir bilgelik ve ruhsal yücelik; iyi olan, bakıp büyüten, taşıyan, büyüme, bereket ve besin sağlayan; şeklinde özetlemek mümkündür. Hint […]
24 04 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Sicim kuramının kâşiflerinden, öğrenciliğinde sıhhi tesisatçılık yapan fizikçi Leonard Susskind’in şu sözlerinden bir kitap yazılabilir: “James Joyce ‘Bay Mark’a üç kuark’ demiştir. Gell-Mann’sa ‘protona üç kuark, nötrona üç kuark ve mezona bir kuark ve bir karşı-kuark çifti’ demiştir. Yüksek enerji fiziğindeki terimlerin büyük bir bölümü sözcükler konusunda saplantılı olan Gell-Mann tarafından önerilmiştir: ‘kuark’, ‘acayip’, ‘kuantum […]
Capra, Close, Cox, Eco, Ellman, Enis Batur, Erkmen, Finnegans Wake, Forshaw, Gerard't Hooft, Hesketh, Hooft, James Joyce, karmaşıklık, kuark, Leonard Susskind, Murray Gell-Mann, Rössler, Santa Fe, Sevimay, Stenger, Zohar
3 03 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski müstesna eseri Budala’da genç bir adamın idama mahkûm olduktan yirmi dakika sonra affedilmesiyle bu yirmi dakika içinde yaşadığı zaman serüveninden söz eder. Sabah erkenden kaldırılan mahkûm idama gitmeden önce papazla sadece beş dakika geçirmesine rağmen, bu beş dakika kendisine bir ömür kadar uzun gelmiştir. Arkadaşlarıyla vedalaşıp kubbesi güneşte pırıl pırıl parıldayan kilisenin […]
Albert Einstein, Ananthaswamy, Bahtin, Carlo Rovelli, Dostoyevski, Einstein, Epilepsi, Eşanlılık, Görelilk, Işık Hızı, Lorentz Dönüşümü, Marc Wittmann, Mişkin, Referans Sistemi, Richard Müller, Uzatılmış şimdi, Zaman Genişlemesi
11 02 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Gaston Bachelard okurunu iyi hissetiren bir yazardır. Düşlemenin Poetikası’nda şöyle yazar: “Düşlemeye dalan bir düş-kuran gündelik yaşamın tüm ‘telaşesini’ bir kenara ittiğinde başkalarının kaygısından kaynaklanan kaygıdan kendini kopardığında, böylece gerçekten kendi yalnızlığının faili olduğunda, nihayet saatleri saymadan evrenin güzel bir yerini seyredebildiğinde, bu düş-kuran kendinde bir varlığın açıldığını hisseder. Böyle bir düş-kuran bir anda dünyayı […]
Aşk Zamanı, Devrim Zamanı, Düşleme Zamanı, Gaston Bachelard, Jetz-Zeit, Kairolojik zaman, Marcel Proust, Yaratıcılık, Zaman
25 01 2022
bulentgundogmus | Deneme |
Erken dönem soyut ressamların en sıra dışı indirgemecisi Hollandalı ressam Piet Mondriandır (1872-1944). Başlarda figüratif resimler yapan Mondrian Hollanda’nın en ünlü modern ressamı Vincent van Gogh’tan etkilenmiş ve kır manzaraları, tarlalar ve yel değirmenleri yapmıştı. 1911 yılında Amsterdam’da Pablo Picasso ve Georges Braque’ın kübist eserlerinden oluşan bir sergiyi gördükten sonra Paris’e taşınır. Picasso ve Braque […]
Braque, Cezanne, Gombrich, Hubel, İndirgemecilik, Jacques Ange Gabriel, Kandel, Kris, Louvre Müzesi, Paris, Picasso, Piet Mondrian, Place de la Concorde, Riegl, Sennett, Seyircinin Katılımı, Seyircinin Payı, Soyut resim, Tuileries, Vincent van Gogh, Wiesel
13 12 2021
bulentgundogmus | Deneme, Öykü |
“Babam bu hafta nöbetçi! Her akşam geç vakitlere kadar sokakta oynayabilirim, yaşasın.” Bunu söyleyen benim ve bir mahalle arkadaşımla konuşuyorum. Oysa babamın sıcak yaz günlerinde sokağa çıkmama her hangi bir itirazı olmazdı, ama geç kalmamam konusunda ısrarcıydı. Tüm sevincim de bunaydı babam nöbetçi olduğu haftalar. Eskiden eczanelerde bir hafta nöbet tutulurdu ve kalfalar bir hafta […]
Akhisar, Yeni Eczane