30 10 2022
Karmaşıklıkta beliren dünya bir bütündür ve bütün parçalarının toplamından daha fazla bir şeydir. Örneğin şekerin tadı kendisini oluşturan karbon, hidrojen ve oksijen atomlarında yoktur ya da suyun ıslaklığına onu oluşturan hidrojen ve oksijen atomlarında rastlamayız. Daha da basitleştirirsem, Fransız bir arkadaşımın mucizevi olarak nitelediği ve doymak bilmeden yediği menemenin lezzetini, bu müstesna yemeği oluşturan domates, […]
30 09 2020
1998 Nobel Fizik Ödülü sahibi Robert B. Laughlin’e göre bilim artık İndirgemecilik Çağı’ndan Belirme Çağı’na, yani olayların temel nedenlerine yönelik olarak yapılan araştırmaların, parçaların davranışından toplu olanın davranışına kaymış olduğu şeklindedir (2015: 240). Ian Marshall ve Danah Zohar’a göre ise “Bir cisim ya da karmaşık sistem, parçalarının özellikleriyle açıklanamadığı ve tanımlanamadığı ya da bu özelliklere […]
1 04 2018
Jorge Luis Borges hakkında yazarken, üstadın Borges ve Ben ile Öteki adlı öykülerini analiz etmeye kalktığımda, kendimi, kuantum fiziğinin atom altı parçacıkların hem parçacık hem de dalga fonksiyonu gösterdiği dalga / parçacık düalitesinde buluverdim. Bu da beni kütüphanemdeki kaos, karmaşıklık ve kuantum fiziğiyle ilgili kitaplarımı incelemeye yönlendirdi. Aşağıda, ilgili okurlarıma yardımcı olur düşüncesiyle, bu kitaplardan […]
8 07 2013
Fritjof Capra’ya göre bir fizik terimi olan entropi bir sistemin gelişigüzel payının diğer bir değişle düzensizliğin ölçümüdür ve zamanla artar.1 Yunanca “enerji” ve “tropos” sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen (en+tropy) ve fiziki bir sistemin evrim derecesini ölçen bir nicelik olan entropi yasasına göre her şeyin bozulma eğilimi taşıdığı gezegenimizde basit ve düzenli bir dünyadan karmaşık ve […]