22 09 2019
Tadı hala damağımda olan geçen akşam yediğim ev yapımı dondurmanın içindeki hafif süt kokusu, beni, tıpkı Proust’un Kayıp Zamanın İzinde’ki kahramanı Marcel’in halasının ıhlamura batırıp verdiği madleni yedikten sonra çocukluğuna gitmesi gibi çocukluğuma götürmüştü.[*] Kapıları ve pencere pervazları çivit mavisine boyanmış olduğu içi nazar boncuğu gibi köşeye kurulmuştu. Kareyi bulduktan sonra bir masanın etrafındaki sandalyelerine […]
7 06 2019
Kayıp Zamanın İzinde’nin yedinci ve son cildi, taslakları Combray’in anlatıldığı birinci cildin ilk bölümüyle birlikte tamamlanmış olan,1914’ten sonra yapılan eklemelerle son halini alan ve hemen her şeyin çözüldüğü Yakalanan Zaman’dır. Venedik’ten döndükten sonra Albertine’in ölümünün şokunu yavaş yavaş atlatmaya başlayan anlatıcı, birkaç yıl Paris dışındaki bir sanatoryumda tedavi görür ve tekrar Paris’e döner. Gökte uçakların […]
10 04 2019
Kayıp Zamanın İzinde’nin altıncı cildi adını, Mahpus’ta anlatıcının evinden kaçan ve bu ciltte kısa bir süre sonra tuhaf ve beklenmedik bir biçimde attan düşerek ölen Albertine’den alır: Albertine Kayıp (2010). Bunun üzerine büyük bir acıya gark olan anlatıcı, kendisini sürekli olarak Albertine’in anısıyla yaşamaya mahkum eder ve acısı daha da artar. Bununla birlikte Albertine’in geçmişini araştırmaktan […]
15 01 2019
Kayıp Zamanın İzinde’nin beşinci cildi olan Mahpus, aşkın, kavganın ve nefretin doruğa çıktığı, anlatıcı ile Albertine’nin tutkulu aşklarını dile getirir. Ele avuca sığmayan Albertine, özellikle cinsel eğilimleri konusunda gizemini korumaya devam ettiğinden, anlatıcı tarafından Paris’teki evinde zorunlu ikamete tabi tutulur. Anlatıcı ile Albertine’nin aşkı öylesine inişli çıkılı bir hal alır ki, büyük kıskançlık nöbetleri geçiren […]
16 11 2018
Kayıp Zamanın İzinde’nin üçüncü cilt aristokrat çevrenin anlatıldığı ve anlatıcının adlarının büyüsüne kapıldığı Guermantes Tarafı’dır. Bu ciltte, özellikle, Guermantes Düşesi, namı diğer Mme de Guermantes yani ilk adıyla Oriane, başroldedir. Proust, daha Swann’ ların Tarafı ’nda şunları yazıyordu: “Gözleri, koparılması imkânsız olsa da, sadece bana sunduğu bir cezayirmenekşesi gibi maviydi; bir bulutun tehdit ettiği, ama […]
1 11 2018
Kayıp Zamanın İzinde’nin İkinci cildini oluşturan Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde’ nin (ilk bölümü olan “Mme Swann’ın Çevresinde”, aslında Swann’ ların Tarafında’ nın devamı niteliğindedir ve anlatıcının Odette’e olan tutkusunu dile getirir. Anlatıcının etrafında pervane olduğu ve tanıyan hemen herkesin aşık olduğu bu müstesna kadın, bu cildin en önemli göstergesi ya da kaos teorisindeki tanımıyla […]
17 10 2018
Marcel Proust’un Kayıp Zamanın İzinde’sinin ilk cildi olan Swan’ların Tarafı (1999), kısaca özetlemek gerekirse, anlatıcının doğduğu ve çocukluğunun geçtiği Combray ile Swann’ın Odette’le yaşadığı aşkın destanıdır. Bu müstesna aşk daha sonra Albertine ile anlatıcının aşkına örnek teşkil eder. Daha çok burjuva çevresinin bir anlatımı olan eserde, Vinteuil’ün sonatının “cümleciği”, anlatıcının Swann’ların kızı olan Gilberte’e olan […]
22 03 2017
David Harvey Postmodernliğin Durumu ’nda, “Mekân ve zaman insan varoluşunun temel kategorilerindendir. Ama bu kategorilerin anlamını pek az tartışırız; bunları oldukları gibi kabul etme eğilimi gösteririz, içeriklerini sağduyuyla ya da aşikârmışçasına ele alırız”[1] derken, çok büyük bir ihtimalle sıradan insanlardan söz etmektedir. Sıradışı Marcel Proust bu kategorinin dışında kalır ve büyük bir özveriyle inşa ettiği […]
15 01 2017
Bir zaman filozofu ve süreç analisti olan Henri Bergson, Madde Bellek’te belki de tüm kuramını özetlediği ve Gilles Deleuze’ün hayranlık verici olarak nitelediği şu satırları yazar: “Bir anıyla mı buluşuyoruz, öncelikle genel olarak geçmişe, sonra da geçmişin belli bir bölgesine yerleştiğimiz sui generis (kendine özgü) bir edimin (fiilin) bilincindeyizdir: Bir fotoğraf makinesinin ayarlanmasına benzeyen, elle […]
7 01 2017
Son zamanlarda kitap okuma biçimim hayli değişti. Şöyle oldu: Bende önüne geçilemez bir merak uyandıran, beni heyecanlandıran, bana yepyeni ufuklar açan bir kitap mı okuyorum, dipnotlar ve referanslar daha çok ilgimi çekmeye başlıyor. Hemen o referansa gidiyor, kütüphanemde varsa elime alıp okumaya başlıyor, yoksa derhal edinmeye çalışıyor, velhasıl daldan dala atlıyorum. Bu atlama fraktal bir […]