29 07 2015
Çan eğrisini araştırmacılara anlatmama gerek yok sanırım. Daha çok normal dağılım ya da aynı anlama gelmek üzere Gauss Dağılımı olarak anıyoruz ve olasılık dağılım ailesinin bir üyesi sayıyoruz. Özetle, tüm olayların büyük bir olasılıkla bu eğrinin içinde olduğu konusunda sarsılamaz bir inancımız var. Eğrinin dışına doğru gidince olasılıklar hızla düşüyor. Peki, çan eğrisinin dışına çıkabiliriz […]
22 07 2015
Fyodor Mihayloviç Dostoyevski’nin müstesna eseri Suç ve Ceza, romanın kahramanı Rodion Romanoviç Raskolnikov’un, rehin vermek üzere getirdiği gümüş saati teslim etmek ve bir sonraki gelişinde uygulamayı planladığı eyleminin provasını yapmak için yaşlı tefeci kadın Alyona İvanovna’ya uğradıktan sonra pis bir meyhanede karşılaştığı ve Sonya’nın babası olan Semyon Zahariç Marmeladov ile yaptığı uzun bir diyalog ile […]
15 06 2015
Yaşam paradoksaldır. Bir yandan çalışanın er ya da geç iyi bir yaşantıya kavuşacağına inanırız, diğer yandan da tembellik hakkımızı kullanmaya çalışırız. Biz araştırmacılar için tüketim başat bir kategori olup, varlığımızın nedenidir. Toplumu genellikle tüketiciler olarak isimlendirip kategorize ettiğimiz için onları anlamak ana amacımızdır. Şimdilik, yaşadığımız toplumun tüketim üzerine kurulduğunu biliyoruz. Bu nedenle alışveriş yapmak çalışmaktan […]
10 06 2015
22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan Türkiye genel seçimlerinin sonuçlarını yorumlarken, halkın aynaya baktığını ve aynada Recep Tayyip Erdoğan’ın siluetini görerek AKP’ni % 47 ile tek başına iktidara taşıdığını yazmıştım. 2011 yılında yapılan Türkiye genel seçimlerinde de benzer bir siluetle karşılaşan halkımız, AKP’ni bu kez %50 ile tek başına iktidara getirmişti. Bu inanılmaz bir yükselişti. Seçmen […]
1 06 2015
M.Ö 8.yüzyılda yaşayan Yunanlı filozof Hesiodos, kozmik temalı eseri Thegony’de “…her şeyden önce kaos vardı” der. Her şey (düzen) ondan sonra oluşur. Edgar Morin’e göre yapay mekanizmalarda düzensizlik, gürültü ve hataya dair ne varsa sistemin entropisini arttırarak bozulmasına ve düzensizleşmesine neden olur. Yaşayan organizma ise düzensizliğe, gürültüye, hataya rağmen, onlarla birlikte işler. Bu kavramlar mutlaka […]
23 05 2015
Alışılmış boyutlardan bakarsak, basit ve düzenliden karmaşık ve düzensize doğru yol alıyoruz. Her biri kendi serbestlik derecesine sahip, sonsuz boyutlarda, hareketli, birbirini etkileyen değişken var. Her şeyin birbirine değdiği[i] ve sınırların puslu olduğu [ii] bir dünyada yaşadığımız için olayları konumlamak oldukça zor. Üstelik dinamik ve doğrusal olmadıkları için çözülemiyorlar. Simülasyonların kısıtları ise hayli çok görünüyor. […]
29 04 2015
Bu yazım “Tarihin En Meraklı İnsanı: Leonardo da Vinci”ye ek olarak okunmalıdır. Yeni kaynaklara ulaşınca böyle bir ayrıntıya girmek kaçınılmaz oldu. Ayrıntıya girerken de yazının bütünlüğü bozmamak için bazı tekrarlar yapmak durumunda kaldım. Leonardo Usta için buna değer diye düşünüyorum. Leonardo, yaşamın sembolü olan değişim ve kararlılığı (sabitliği) içeren ya da gösteren su girdapları ve […]
19 04 2015
Her sözcüğün bir hikâyesi var. Araştırmacı Sevan Nişanyan’ın Elifin Öküzü ya da Sürprizler Kitabı’nda aklınıza gelen herhangi bir sözcüğün hikâyesini bulabilirsiniz. Kitabın 14. ve 15. sayfaları mesleğimizde en çok kullandığımız sözcük olan “anket”e ayrılmış. Anket sözcüğü, esas olarak Latince soruşturma anlamına gelen “inquirere” fiilinin mişli geçmiş hali olan “inquisit” kökünden geliyor. Katolik yobazlığın simgesi olan […]
24 03 2015
Kısa bir süre önce araştırmacılar için şu tanımı yapmıştım: “Bazı insanlar vardır, etraflarına ışık saçarlar; hayran oluruz. Bazı insanlar ise yol açarlar; imreniriz. Hem ışık saçan hem de yol açanlar kuyruklu yıldızdırlar; arkalarından yürürüz. Bu üç metaforu araştırmacılar için kullanabilir miyiz? Bir zamanlar araştırmacıları toplumun aklı olmaya davet etmiştim. Duyan olup olmadığını bilmiyorum ama bir […]
2 03 2015
Tarihte ilk kez Antik Romalı yazar Plautus tarafından ve bundan iki bin yıl önce kullanılan “deha” ya da “dahi” sözcüğünün bugün bile hala kulağa hoş gelen güçlü ve cazibeli bir yönü vardır: Yaratma gücü, evrenin sırlarına sahip olan ilahi güç ya da yok etme gücü. Popüler kültürle yoğrulan modern toplumlarda “içinizdeki dâhiyi keşfedin” başlıklı birçok […]