1 04 2018
Jorge Luis Borges hakkında yazarken, üstadın Borges ve Ben ile Öteki adlı öykülerini analiz etmeye kalktığımda, kendimi, kuantum fiziğinin atom altı parçacıkların hem parçacık hem de dalga fonksiyonu gösterdiği dalga / parçacık düalitesinde buluverdim. Bu da beni kütüphanemdeki kaos, karmaşıklık ve kuantum fiziğiyle ilgili kitaplarımı incelemeye yönlendirdi. Aşağıda, ilgili okurlarıma yardımcı olur düşüncesiyle, bu kitaplardan […]
1 06 2015
M.Ö 8.yüzyılda yaşayan Yunanlı filozof Hesiodos, kozmik temalı eseri Thegony’de “…her şeyden önce kaos vardı” der. Her şey (düzen) ondan sonra oluşur. Edgar Morin’e göre yapay mekanizmalarda düzensizlik, gürültü ve hataya dair ne varsa sistemin entropisini arttırarak bozulmasına ve düzensizleşmesine neden olur. Yaşayan organizma ise düzensizliğe, gürültüye, hataya rağmen, onlarla birlikte işler. Bu kavramlar mutlaka […]
23 05 2015
Alışılmış boyutlardan bakarsak, basit ve düzenliden karmaşık ve düzensize doğru yol alıyoruz. Her biri kendi serbestlik derecesine sahip, sonsuz boyutlarda, hareketli, birbirini etkileyen değişken var. Her şeyin birbirine değdiği[i] ve sınırların puslu olduğu [ii] bir dünyada yaşadığımız için olayları konumlamak oldukça zor. Üstelik dinamik ve doğrusal olmadıkları için çözülemiyorlar. Simülasyonların kısıtları ise hayli çok görünüyor. […]
21 05 2014
"Biz burada doğanın dengesini bozuyoruz. Bir şeyler koparıp alıyoruz ondan. Tabiri caizse doğanın ciğerini söküyoruz. O da zaman zaman tepki gösteriyor bize. Kopardığımız her taşın, söktüğümüz her kömürün yerini bir şeyle desteklemeliyiz. Yoksa can alarak karşılık verir bize doğa." Bu sözler, 19 Mayıs 2014 tarihli Hürriyet Gazetesi'nin Kelebek Eki'ndeki Cengiz Semercioğlu'nun köşesinden alınmıştır ve Soma'daki maden faciasından 6 […]
9 10 2013
Bu yazıyı 2001 yılının Temmuz ayında yazmıştım. Güncelliğini koruduğunu düşünüyorum. Noam Chomsky hala her yere yetişiyor; hatta çapulcu bile oldu. Umberto Eco ise bir taraftan yeni kitaplar yazıyor, diğer taraftan yeni aforizmalar yaratıyor. İkisi de dünyanın en etkili entelektüelleri olmaya devam ediyorlar. Onlardan öğreneceğimiz çok şey var; özellikle entelektüellerimizin. * * * Cogito’nun 27. sayısı […]
14 08 2013
Dünyaya, Dünya Bankası’nın sağladığı olanaklarla kuşbakışı bakabilen Oktay Yenal, Ulusların Zenginliği ve Uygarlığı – Eğitim Boyutu [1] isimli ilginç kitabının Uygarlık, Kitap ve Üniversite bölümüne Bertrand Russell’den yaptığı bir hoş bir alıntıyla başlıyordu: “Uygarlığın birinci şartı ve ölçüsü, belki en anlamlı tanımı ile ileriye yönelik düşünce (forethought) niteliğidir.” Bu, ancak ve ancak eğitimle sağlanan bir […]
9 07 2013
A.B.D’li ünlü aktivist, dilbilimci ve düşünür Noam Chomsky de "çapulcu olduğunu" ilan ettiğine göre “sans culottes” dan çapulculara.[i] uzanan yol kısa olmalıydı. Ben de bu yolu tutmuş, Serge Moskovici'nin sözleri aklımda metroda gidiyordum: “Bütün veriler, insani olmayan bir doğa ve doğal olmayan bir insan anlayışına son vermeye zorluyor bizi.”[ii] Metronun Taksim durağında indiğimde alkışlarla karşılanmıştım. […]
8 07 2013
Fritjof Capra’ya göre bir fizik terimi olan entropi bir sistemin gelişigüzel payının diğer bir değişle düzensizliğin ölçümüdür ve zamanla artar.1 Yunanca “enerji” ve “tropos” sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen (en+tropy) ve fiziki bir sistemin evrim derecesini ölçen bir nicelik olan entropi yasasına göre her şeyin bozulma eğilimi taşıdığı gezegenimizde basit ve düzenli bir dünyadan karmaşık ve […]
23 06 2013
her şey bir anda oluvermiş kendimi bir an için doğduğum ev ile iki üç yaşlarındayken yaz aylarında yaşadığımız bağ evinde buluvermiştim ama aslında kendimi bulduğum ev ne doğduğum ev ne de yaz aylarında yaşadığımız bağ eviydi onlardan öte belki de onlardan önce ve onların temelini teşkil eden hatta onları doğuran bu iki evin karmaşık bir […]