6 08 2022
Pierre-Simon Laplace, Fransız Devrimi (1789) patlak verdiğinde, Académie des Sciences’taki meslektaşlarına da sık sık anımsattığı gibi kendisini Avrupa’nın en büyük matematik dehalarından biri olarak kabul ettirmişti. Cumhuriyete olan bağlılığını açıklamış olmasına rağmen, Napolyon iktidarı ele geçirince Bonapartizme döner ve Théorie Analytique des Probabilitiés adlı ünlü kitabını imparatora ithaf eder. Kralcı olduktan sonra marki yapılan, bir […]
1 02 2021
John Holland’a göre karmaşık bir sistem için verilebilecek en iyi örnek tropik bir yağmur ormanıdır. Çünkü yağmur ormanları neredeyse sonsuz bir çeşitlilikte türlere ev sahipliği yaparlar: İnsan aynı türden ikinci bir ağaç görmeden yüzlerce adım atabilir, tek bir ağaçsa birbirinden farklı binlerce tür böcek barındırıyor olabilir. Bu türler arasındaki etkileşimler, örneğin asker karıncaların önlerine çıkan […]
1 04 2018
Jorge Luis Borges hakkında yazarken, üstadın Borges ve Ben ile Öteki adlı öykülerini analiz etmeye kalktığımda, kendimi, kuantum fiziğinin atom altı parçacıkların hem parçacık hem de dalga fonksiyonu gösterdiği dalga / parçacık düalitesinde buluverdim. Bu da beni kütüphanemdeki kaos, karmaşıklık ve kuantum fiziğiyle ilgili kitaplarımı incelemeye yönlendirdi. Aşağıda, ilgili okurlarıma yardımcı olur düşüncesiyle, bu kitaplardan […]
9 07 2013
A.B.D’li ünlü aktivist, dilbilimci ve düşünür Noam Chomsky de "çapulcu olduğunu" ilan ettiğine göre “sans culottes” dan çapulculara.[i] uzanan yol kısa olmalıydı. Ben de bu yolu tutmuş, Serge Moskovici'nin sözleri aklımda metroda gidiyordum: “Bütün veriler, insani olmayan bir doğa ve doğal olmayan bir insan anlayışına son vermeye zorluyor bizi.”[ii] Metronun Taksim durağında indiğimde alkışlarla karşılanmıştım. […]
8 07 2013
Fritjof Capra’ya göre bir fizik terimi olan entropi bir sistemin gelişigüzel payının diğer bir değişle düzensizliğin ölçümüdür ve zamanla artar.1 Yunanca “enerji” ve “tropos” sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen (en+tropy) ve fiziki bir sistemin evrim derecesini ölçen bir nicelik olan entropi yasasına göre her şeyin bozulma eğilimi taşıdığı gezegenimizde basit ve düzenli bir dünyadan karmaşık ve […]
25 06 2013
“Brezilya, Amazon Yağmur Ormanları: Herhangi bir kumandanı ya da sorumlusu olmayan, her bir neferi neredeyse kör ve en az seviyede akıl sahibi olan yarım milyonluk bir karınca ordusu, son derece uyumlu olarak gerçekleştirdiği yelpaze biçimindeki kütlesel hareketini devam ettirirken, önüne çıkan her şeyi yıkıp yok ederek ilerliyordu. Yok edemediklerini ise sırtlarına yükleyip yollarına devam eden […]