1 02 2021
John Holland’a göre karmaşık bir sistem için verilebilecek en iyi örnek tropik bir yağmur ormanıdır. Çünkü yağmur ormanları neredeyse sonsuz bir çeşitlilikte türlere ev sahipliği yaparlar: İnsan aynı türden ikinci bir ağaç görmeden yüzlerce adım atabilir, tek bir ağaçsa birbirinden farklı binlerce tür böcek barındırıyor olabilir. Bu türler arasındaki etkileşimler, örneğin asker karıncaların önlerine çıkan […]
16 06 2017
Matematikçi Nassim Nicholas Taleb’in Siyah Kuğu adlı ilginç kitabını dünyanın büyük çaplı rastlantısal değişimlerle geliştiği şeklinde özetlemek mümkündür. Taleb bu büyük çaplı değişimlere “siyah kuğu” diyor. Ortalamadan büyük sapma(lar) da diyebiliriz. Taleb’e göre “siyah kuğu” denilen olayın üç temel özelliği var ve bunlar; beklenmedik şekilde, nadiren ve sıradan olması, olağanüstü bir güce sahip bulunması, beklenmedik […]
23 03 2016
Biliniyor, araştırma yapmak, temsili bir örneklemle ya da derin uzun görüşmelere dayanarak oluşturduğumuz içgörülerle temel motifi keşfedip değiştirerek tüm sistemi değiştirmeye – kelebek etkisi yaratarak ve fraktallaşarak – çalışmaktır. İşte asıl mesele elde ettiğimiz araştırma sonuçlarından yola çıkarak hazırladığımız stratejiyle kelebek etkisi yaratıp sistemi değiştirmektir. Bunun bir yolu Siyah Kuğu’lar peşinde koşmak olabilir. Beklenmedik biçimde, […]
11 11 2015
Bu yazı, önceden planlanmış kısa bir yurt dışı seyahati nedeniyle gecikti. Bu kısa sürede Türkiye’de seçim sonuçlarıyla ilgili olarak yayınlanan bazı görüş ya da yorumları dikkate almamış olabilirim. Ama bunun bir sakıncası olduğunu zannetmiyorum, çünkü tüm yorumları okumuş olsam da yazımın kurgusu ve ana fikri değişmeyecekti. Seyahate çıktığımda, göklerdeyken, uçaktan aşağıdaki fotoğrafı çektim ve altına […]
2 11 2015
7 Haziran 2015 seçimlerinden 1 Kasım 2015 seçimlerine kadar geçen süre içinde, başka bazı tali nedenlere birlikte, teröre açık bir hale gelen ülkemizde karşılıklı olarak yürütülen şiddet politikası meyvelerini verdi ve muhafazakâr oyların % 80’inin AKP’de toplanmasıyla 14 yıldan beri iktidarda olan bu partinin % 49,5’lik gibi yüksek bir oranla tekrar tek başına iktidar olmasını […]
25 12 2013
2007 yılında lise ve üniversite öğrencileriyle yaptığımız bir araştırmanın kalitatif (derinlemesine görüşme) aşamasında öğrencilere ailelerinin kendilerine neyi yasakladıklarını sorduğumuzda, aldığımız cevap karşısında şaşakalmıştım. Çünkü çok ilginç ve ağır bir cevaptı. İki öğrenci, ailelerinin kendilerine yanlış yapmayı yasakladıklarını ballandıra, ballandıra anlatıyorlardı. Oldukça kapsamlı olan araştırmamızın en can alıcı bulgusu buydu. Galiba eğitim sistemimizin en can alıcı […]
9 07 2013
A.B.D’li ünlü aktivist, dilbilimci ve düşünür Noam Chomsky de "çapulcu olduğunu" ilan ettiğine göre “sans culottes” dan çapulculara.[i] uzanan yol kısa olmalıydı. Ben de bu yolu tutmuş, Serge Moskovici'nin sözleri aklımda metroda gidiyordum: “Bütün veriler, insani olmayan bir doğa ve doğal olmayan bir insan anlayışına son vermeye zorluyor bizi.”[ii] Metronun Taksim durağında indiğimde alkışlarla karşılanmıştım. […]
3 07 2013
Tekrarlamaktan usanmamalıyız: Araştırmacının en önemli özelliği meraklı olmasıdır. Nassim Nicholas Taleb böyle bir araştırmacı olmalı ki, okurken oturduğunuz ya da yattığınız yerden şaşkınlık içinde düşebileceğiniz çok geniş bir kaynakçaya sahip olan ilginç bir kitap yazmış ve adını da Siyah Kuğu, The Black Swan, koymuş. Alt başlığı Olasılıksız Görünenin Etkisi olan kitap Varlık Yayınları tarafından Türkçe’ye […]