Hegel

Yaşam Çok Kısa (2)

Jay Griffiths’in Tik Tak’ ta yazdığı gibi eski Yunanlılar’ın zamanın farklı veçheleri için farklı tanrıları vardı. Bunlardan en önemlilerinden biri, mutlak, doğrusal, kronolojik ve nicel zamana adını veren Kronos, diğeri ise, çok daha kaypak ve renkli olan, fırsatın, iyi ve kötü şans ile nitel zamanın tanrısı olan Kairos’tur. Saatin geç olduğunu, dolayısıyla yatma vakti geldiğini […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Zeitgeist’e karşı Jetzt-Zeit

2020 yılının başında tüm dünyayı etkisi altına alan pandemiyle birlikte dillere pelesenk olan bir ifade dolaşıyor: “Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak”. Diğer bir deyişle, “yeni normal”. Sanırım, Zeitgeist (Zamanın Ruhu) bu iki ifadede saklı. Daha çok Hegel’in kullandığı Zeitgeist Almanca olup tüm dillerde böyle kullanılır ve Türkçesi Zamanın Ruhu demektir. Zamanın Ruhu ile anlatılmak […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Disiplinlerarasılık

“İki konunun, iki disiplinin, iki kültürün – hatta en uçta, iki galaksinin – çarpışması yaratıcı şanslar doğurmalıdır. Zihinsel etkinliklerin tarihinde bazı büyük atılımlar bu şanslar sayesinde yapılabilmiştir” (Snow, 2010: 107). İktisat ile Felsefe Arasında İzmir Atatürk Lisesi’nde okurken, aynı zamanda şair olan psikoloji hocamız Nahit Ulvi Akgün, bir gün, “Matematik çalışırken sıkılırsanız tarihe, psikoloji çalışırken […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

1984: Sevginin Sonu

Winston Smith Sevgi Bakanlığı’nda olduğunu düşündüğü hücresinde oturuyordu. Önce bir şair, sonra aynı apartmandan komşusu Parsons, daha sonra da çenesiz olarak nitelediği bir adam geldi ve bir süre sonra 101 Numaralı Oda’ya götürüldüler. Hapsi de düşünce suçu işlemişlerdi. Parsons rüyasında “Kahrolsun Büyük Birader” dediği için küçük kızı tarafından ihbar edilmişti. Sonunda, Winston’ın beklediği oldu ve […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Zaman ve Tarih: An ve Sürekliliğin Eleştirisi

1 – Tarih ve Zaman Her tarih anlayışının içerisinde mutlaka örtük olarak bulunan, onu koşullandıran, bu nedenle de açığa çıkarılması gereken belli bir zaman deneyimi vardır. Benzer biçimde her kültür belli bir zaman deneyimidir ve bu deneyimde bir değişiklik olmadan yeni bir kültür yaratmak mümkün değildir. Bu nedenle özgün bir devrimin ilk görevi sadece “dünyayı […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Zaman Üzerine Kısa Bir Not

David Harvey Postmodernliğin Durumu’ nda hemen hepimizin kabul edebileceği şu temel gerçeği tespit etmektedir: “Mekân ve zaman insan varoluşunun temel kategorilerindendir. Ama bu kategorilerin anlamını pek az tartışırız; bunları oldukları gibi kabul etme eğilimi gösteririz, içeriklerini sağduyuyla ya da aşikârmışçasına ele alırız. Sanki her şey nesnel bir zaman ölçeğinde yerini bulabilirmiş gibi, zamanın akışını saniyeler, […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Disiplinlerarası İşbirliği

İzmir Atatürk Lisesi’nde okurken, psikoloji hocamız Nahit Ulvi Akgün’dü. Aynı zamanda Varlık’ta şiirleri de çıkan Akgün, bir gün, “Matematik çalışırken sıkılırsanız tarihe; psikoloji çalışırken sıkılırsanız fiziğe geçin” demişti. Sevgili hocamın ne demek istediğini şimdi daha iyi anlıyorum; örtük de olsa bize disiplinlerin kardeş olduğunu fısıldıyordu ve insan beyni hepsini aynı anda kavrayabilirdi. Öyle anlaşılıyor ki, […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Eğitim ve Karmaşık Düşünmek

Dünyaya, Dünya Bankası’nın sağladığı olanaklarla kuşbakışı bakabilen Oktay Yenal, Ulusların Zenginliği ve Uygarlığı – Eğitim Boyutu [1] isimli ilginç kitabının Uygarlık, Kitap ve Üniversite bölümüne Bertrand Russell’den yaptığı bir hoş bir alıntıyla başlıyordu: “Uygarlığın birinci şartı ve ölçüsü, belki en anlamlı tanımı ile ileriye yönelik düşünce (forethought) niteliğidir.” Bu, ancak ve ancak eğitimle sağlanan bir […]

, , , , , , , , , , , , , ,

Tilkiler ve Kirpiler

İsaiah Berlin’in, Tolstoy üzerine yazdığı bir denemede Yunanlı şair Archiloschus’dan yaptığı ilginç bir alıntı ile başlattığı tartışmanın sonuçları da ilginçtir.[1] Kuşkusuz, Archiloschus “Tilki pek çok şey bilir, ama kirpi büyük, tek bir şey bilir” derken tartışmanın günümüze kadar geleceğini düşünmüş olamazdı.     Örtük de olsa, tilkinin tüm kurnazlığına rağmen, kirpinin tek bir savunması ile […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Kumbh Mela: Yaşamın Sınırlarına Yolculuk

Beş yıl aradan sonra tekrar Hindistan’dayım; çok mutluyum. Beş yıl önce yine Fest Turizm ile Faruk Pekin öncülüğünde yaptığım ve Kuzey Hindistan’ı[1] kapsayan gezi, Yeni Delhi, Caypur, Agra, Kacuraho, Varanasi, Katmandu ve Dhulikel gibi yerleşim merkezlerindeki yaşam alanları ve tarihi yörelerde gerçekleşerek su gibi akmıştı. Bu kez Allahabad’ta Kumbh Mela Festivali’ni izlemek üzere Hindistan’dayım. Dünyanın […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,