belirme
30 10 2022
bulentgundogmus | Bilim |
Karmaşıklıkta beliren dünya bir bütündür ve bütün parçalarının toplamından daha fazla bir şeydir. Örneğin şekerin tadı kendisini oluşturan karbon, hidrojen ve oksijen atomlarında yoktur ya da suyun ıslaklığına onu oluşturan hidrojen ve oksijen atomlarında rastlamayız. Daha da basitleştirirsem, Fransız bir arkadaşımın mucizevi olarak nitelediği ve doymak bilmeden yediği menemenin lezzetini, bu müstesna yemeği oluşturan domates, […]
belirme, Broad, Capra, Caroll, English, Gezi Parkı, karbon, Laughlin, Marshall, Organizasyon, sistem, su, Van Gogh, Yapı, Zohar
1 02 2021
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
John Holland’a göre karmaşık bir sistem için verilebilecek en iyi örnek tropik bir yağmur ormanıdır. Çünkü yağmur ormanları neredeyse sonsuz bir çeşitlilikte türlere ev sahipliği yaparlar: İnsan aynı türden ikinci bir ağaç görmeden yüzlerce adım atabilir, tek bir ağaçsa birbirinden farklı binlerce tür böcek barındırıyor olabilir. Bu türler arasındaki etkileşimler, örneğin asker karıncaların önlerine çıkan […]
Autopoiesis, bağışıklık sistemi, balance, başlangıç durumuna hassas bağlılık, belirme, bifurcation, Black Swan, Butterfly Effect, Capra, çatallanma, chaos, chaotic behavior, complex adaptive systems, complexity, denge, emerge, fat tail, feedback, Feldman, fractal, Fraktal, Franks, geribildirim, Gribbin, Holland, kaos, Karmaşık Uyarlanan Sistemler, karmaşıklık, Kauffman, kelebek etksi, kendi kendine düzenlenme, kendi kendini düzenleme, kendi kendini var etme, kolektif akıl, küçük değişiklikler büyük fark yaratır, Mandelbrot, Maturana ve Varela, Mitchell, Self-organization, self-similarity, sensitive dependence on initial condition, şişman kuyruk, sistem, siyah kuğu, süper organizma, Taleb
30 09 2020
bulentgundogmus | Bilim, Deneme |
1998 Nobel Fizik Ödülü sahibi Robert B. Laughlin’e göre bilim artık İndirgemecilik Çağı’ndan Belirme Çağı’na, yani olayların temel nedenlerine yönelik olarak yapılan araştırmaların, parçaların davranışından toplu olanın davranışına kaymış olduğu şeklindedir (2015: 240). Ian Marshall ve Danah Zohar’a göre ise “Bir cisim ya da karmaşık sistem, parçalarının özellikleriyle açıklanamadığı ve tanımlanamadığı ya da bu özelliklere […]
belirme, belirsizlik, Gezi Parkı Direnişi, karmaşıklık, Kendi Kendine Örgütlenme, kuantum, Marshall, Robert B. Laughlin, Sean Carroll, Sistemik Düşünce, Vincent van Gogh, Yıldızlı Gece, Zohar
8 09 2017
bulentgundogmus | Deneme |
Michel Foucault Kelimeler ve Şeyler’in önsözüne şöyle başlar: “Bu kitabın doğum yeri, Borges’in bir metninin içindedir. Okunduğunda, düzene sokulmuş tüm yüzeyleri ve varlıkların kaynaşmasını bizim için yatıştıran tüm düzlemleri sarsalayarak, bizim bin yıllık Aynı ve Başka uygulamamızı şirazesinden çıkararak ve onu uzun süre boyunca kaygılara sevk ederek, tüm düşünce alışkanlıklarını – bizimkileri: bizim çağımız ve […]
belirme, Borges, Çin, Çin ansiklopedisi, düzen, Eco, Foucault, Genç Bir Romancının İtirafları, John Wilkins'in Analitik Dili, kaos, karmaşıklık, Kelimeler ve Şeyler, Selected Non-Fiction, Ütopya
10 11 2016
bulentgundogmus | Deneme, Güncel |
O ülkede zaman yoktu, hep şimdi vardı, çünkü yıllar geçiyor, ama her şey şimdide oluyordu. Ama bu, şimdinin cehennemi tekrarından ziyade, çocukluğumuzun sonsuz şimdisini yaşadığımız günlerine ebedi bir dönüştü. Söz konusu olan, iyi, doğru, tükenmez, aktif, anlamlı, üreten, yaratıcı, aşk ve devrim gibi zevk dolu beklenmedik bir denk gelme anı olarak, zamanda bir yırtılma ya […]
"Emek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Altın Çağ, Antonio Negri, Aşk, belirme, Borges, Çalışmak, Cinsellik, Edebiyat, Eğitim, Engels, entropi, Ernst Bloch, Eşitlik, Felsefe, Giorgio Agamben, Hapishane, Joseph Proudhon, Kairos, makelovenotwar, Marx, Meta üretimi, Mikhail Bakunin, Mona Lisa, Mülkiyet, Negentropi, Nikolay Çernişevskiy, Oğuz Atay, Okul, omnium temporum in unum collatio, Özgürlük, para, Pierre Bourdieu, Quintus Horatius Flaccus, Rant, Rudolf Clausius, Savaş, Sınıfsız Toplum, Sohbet, Thomas More, Ütopya, William Blake, William Faulkner, Yasa, Yoksulluk, Zaman, Zevk, Zygmunt Bauman
31 12 2014
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Deneme |
Doğruyu söylemek gerekirse, Polonya asıllı ünlü sosyolog Zygmunt Bauman’ın ölüm ve yaşam hakkında ilginç görüşler öne sürdüğü Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri adlı eserinde genellikle karamsar olan Schopenhaur’dan aktardığı aşağıdaki sözlerle başlamak istemezdim. Ama okuyunca anlaşılacağı üzere, ilk bakışta kulağa hoş gelmese de, günlük yaşamımızdan bildiğimiz gibi gerçeklik payı hayli yüksek olan sözler oldukça […]
"ad infinutum", Algılanan zaman, An, Battram, Bauman, belirme, Buluş, Bütüncül, Bütünleşik, düzen, Eliot, entropi, Etnografi, Fiziki zaman, Geçmiş, Gelecek, Geri dönüşsüzlük, kaos, Kapitalizm, karmaşıklık, kuantum, Marx, Popper, Santa Fe, Schopenhauer, Sennet, Şimdi, Tersinmezlik, Zaman, Zohar
3 12 2014
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim |
Berkeley’den kuantum fizikçisi Fritjof Capra’nın Roma Üniversitesi’nden biyokimya profesörü Pier Luigi Luisi ile birlikte yazıp Şilili biyolog, filozof ve sinirbilimci müteveffa Francisco Varela’ya ithaf ettikleri The Systems View of Life [1] adlı kitapları yaşama sistemik ve derin bir bakış sergiliyor. Yazarlara göre 21. yüzyılın, enerji, çevre, iklim değişikliği, gıda ve finans güvenliği gibi ana sorunları […]
Ağ toplumu, Altın oran, attractor, Autopoiesis, Aydınlanma, Bacon, belirme, Bilimsel Devrim, Bohr, Capra, Castells, Darwin, Descartes, Disiplinlerarası işbirliği, DNA, Einstein, Ekosistem, emerge, Endüstri toplumu, Enformasyon Teorisi, Enformasyon toplumu, entropi, Epistemik, Epistemoloji, Evrim teorisi, feesback, Fibonacci sayıları, Fraktal, Gaia hipotezi, geribesleme, Gestalt, Giddens, Haritalama, Heisenberg, İlişki, Kalitatif, Kantitatif, kaos, karmaşıklık, Kartezyen, kelebek etkisi, Kepler, Keynes, Konfüçyüs, Kopernik, kuantum, Locke, Lovelock, Luigi Luisi, Marx, Maturana, Mekanik dünya görüşü, Mill, Nesne, Newton, Nicel, Nitel, Ölçümleme, Parça ve bütün, Planck, Prigogine, Qian, Schrödinger, Self-organizaton, self-similarity, sibernetik, Sistemik Düşünce, Smith, Süreç, termodimaik, Varela, Weber, Yaklaşık bilgi, Yapı, Yaşamın desen, Zenon paradoksu
1 10 2014
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Güncel |
Şu sözle Peter Senge’ye aittir: “Çok erken bir çağdan başlayarak sorunları parçalara ayırmaya, dünyayı bölümlemeye alıştırılırız. Görünüşte bu, karmaşık ödevler ve konularla daha kolay baş edilmesini sağlar, ama bunun için gizli, anormal bir bedel öderiz. Eylemlerimizin sonuçlarını artık göremez oluruz; içimizdeki daha büyük bir bütüne bağlantı duygumuzu kaybederiz. Sonra ‘büyük resim’ çabasına girdiğimizde, zihnimizde parçaları […]
belirme, Bohm, Borges, British Telecom, Bütüncül, CAS, çatallanma, Citibank, Comlex Adaptive Systems, Dallanma, Emergence, entropi, Fraktal, Fuzzy logic, Gawande, Genel Teori, geribesleme, Hindistan, holistik, kaos, Kaos Noktası, Karmaşık Uyarlanan Sistemler, karmaşıklık, Kendi Kendine Örgütlenme, Keynes, LSE, Newton, Organizasyon, Popper, puslu mantık, Sante Fe Enstitüsü, semiyotik, Senge, Shell, Termodinamik, The Complex Group, Üstel Artışlar, Yanlışlamak
9 07 2013
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim, Güncel |
A.B.D’li ünlü aktivist, dilbilimci ve düşünür Noam Chomsky de "çapulcu olduğunu" ilan ettiğine göre “sans culottes” dan çapulculara.[i] uzanan yol kısa olmalıydı. Ben de bu yolu tutmuş, Serge Moskovici'nin sözleri aklımda metroda gidiyordum: “Bütün veriler, insani olmayan bir doğa ve doğal olmayan bir insan anlayışına son vermeye zorluyor bizi.”[ii] Metronun Taksim durağında indiğimde alkışlarla karşılanmıştım. […]
attractor, belirme, bifurcation, Black Swan, Butterfly Effect, Can Yücel, Capra, ÇARŞI, çatallanma, Chomsky, Cramer, Dallanma, De Landa, düzen, Emergence, feedback, geribesleme, Gezi Parkı, Hesiodos, Hofstadter, kaos, karmaşıklık, kelebek etkisi, Kendinden organize, Lorenz, Mitchell, Morin, Moskovici, Öngörülemez, sans culottes, Self-organizatin, siyah kuğu, Strange Attractor, Taleb, Thegony, tuhaf çeker
25 06 2013
bulentgundogmus | Araştırma, Bilim |
“Brezilya, Amazon Yağmur Ormanları: Herhangi bir kumandanı ya da sorumlusu olmayan, her bir neferi neredeyse kör ve en az seviyede akıl sahibi olan yarım milyonluk bir karınca ordusu, son derece uyumlu olarak gerçekleştirdiği yelpaze biçimindeki kütlesel hareketini devam ettirirken, önüne çıkan her şeyi yıkıp yok ederek ilerliyordu. Yok edemediklerini ise sırtlarına yükleyip yollarına devam eden […]
Bach, belirme, Doğa, emerge, Escher, Fibonacci, Fraktal, Gödel, Hofstadter, kaos, karıncalar, Lewis, Mitchell, self-organisation