Kapitalizm

Zeitgeist’e karşı Jetzt-Zeit

2020 yılının başında tüm dünyayı etkisi altına alan pandemiyle birlikte dillere pelesenk olan bir ifade dolaşıyor: “Artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak”. Diğer bir deyişle, “yeni normal”. Sanırım, Zeitgeist (Zamanın Ruhu) bu iki ifadede saklı. Daha çok Hegel’in kullandığı Zeitgeist Almanca olup tüm dillerde böyle kullanılır ve Türkçesi Zamanın Ruhu demektir. Zamanın Ruhu ile anlatılmak […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Ânın Dayanılmaz Ağırlığı

Perry Anderson Postmodernitenin Kökenleri’nde şöyle yazar: “Geçmişin nesneleri elimizin altında, istediğimiz an dokunabileceğimiz, kullanabileceğimiz uzaklıktadır; oysa postmodern şimdide, onlarla aramızda elektronik engel vardır: Bugün bizler, resim tararız, internette dolaşırız, görüntüyü dijitalleştiririz-hepsi de kaçınılmaz olarak, seyir kültürüne hükmeden oligopolilerin dolayımından geçen işlemlerdir” (Anderson, 2002: 147). İş, insanların hayatlarının çekirdeğidir ve öngörülebilir gelecekte böyle olmaya devam edecektir. […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Zamanın Covid-19 Hali

Kapitalistleşme süreci, başka sonuçlarının yanı sıra, 1850’lerden sonra ulaştırma ve haberleşme olanaklarının metastas yaparcasına yayılmasına neden olmuştur. Karl Marx bu süreci “mekânın zaman tarafından yok edilmesi” ifadesiyle tanımlar. Marx’tan yaklaşık bir buçuk asır sonra, David Harvey, “zaman-mekân sıkışması” şeklinde kavramsallaştırdığı bu fenomeni,  kapitalizmin hayatımıza kazandırdığı hız artışının ve mekânsal engellerin dünya sanki üzerimize çökecekmişçesine aşılması […]

, , , , , , , , , , , ,

Büyük Gerileme (3): Neoliberalizm ve Popülizm (1)

Bu yazı, üçlemenin sonuncusu – ama sanırım iki ya da üç bölüm sürecek – ve önemli ölçüde Büyük Gerileme’den (Haz: Geiselberger, 2017) belli bir bağlamda yaptığım alıntılardan oluşuyor. Üçlemenin ikincisini Karl Polanyi ile bitirmiştim, yine onunla devam ediyorum: “Yüzyıl boyunca (on dokuzuncu yüzyıl) modern toplumun dinamiği çift yönlü bir hareket tarafından yönetildi: Piyasa sürekli gelişiyor, […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Büyük Gerileme (2): Neoliberalizmin Yükselişi

Eric Hobsbawm’a göre 1945/47-1970/73 döneminin ekonomik anlamda olağanüstü bir gelişmeye sahne olması, ancak 1970’li ve 1980’li yıllarda anlaşılmış ve bu dönemi en iyi betimleyecek ismin Fransızca les trente glorieuses “otuz muhteşem yıl” ya da Anglo-Amerikalıların ifadesiyle çeyrek yüzyıllık Altın Çağ olabileceğine karar verilmişti (Hobsbawm, 1996: 299-300). Hobsbawm’a göre bu dönem, uygulanan ekonomi politikaları bağlamında ekonomik […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Gündemin Dayanılmaz Ağırlığı

Bu yazım son birkaç hafta içinde Türkiye gündemini meşgul eden bazı konular hakkındaki haber ve yorumları (mı) kapsıyor. Kuşkusuz eksik, ama kuşbakışı olarak değerlendirilirse birçok konuya değiniyor, kapitalizmi eleştiriyor. Özet mi? Toplumsal kaçış! Büyük Birader Meselesi “CHP eski milletvekili Melda Onur, bir arkadaşının bindiği takside AKP hükümetini eleştirince, taksici tarafından ses kaydı alınıp polise ihbar […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Yeni Yıl(lar)

Doğruyu söylemek gerekirse, Polonya asıllı ünlü sosyolog Zygmunt Bauman’ın ölüm ve yaşam hakkında ilginç görüşler öne sürdüğü Ölümlülük, Ölümsüzlük ve Diğer Hayat Stratejileri adlı eserinde genellikle karamsar olan Schopenhaur’dan aktardığı aşağıdaki sözlerle başlamak istemezdim. Ama okuyunca anlaşılacağı üzere, ilk bakışta kulağa hoş gelmese de, günlük yaşamımızdan bildiğimiz gibi gerçeklik payı hayli yüksek olan sözler oldukça […]

, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,

Tembellik Hakkı

Yapılan bir araştırmaya[1] göre tembellik hakkını kullanmakla çalışmak arasındaki tüketici (yurttaş) tavrını çok büyük oranda çok çalışıp çok kazanmaktan yana koyar. Çünkü çok çalışan er ya da geç iyi bir yaşantıya kavuşur. Günümüzde, daha iyi bir yaşantının anlamı, daha çok tüketmektir. Nitekim çok çalışanın er ya da geç iyi bir yaşantıya kavuşacağını ifade edenlerin oranı […]

, , , , , , , , , , , , , , , ,